Vladimir Ajzenhamer

The purpose of this paper is to provide answers to the questions why health is viewed through the lens of national and international security, and what might be the potential role of the armed forces in strategic response to health security challenges. Relying on theoretical settings of Foucault's discourse studies and securitization concept developed by the Copenhagen School of security studies, authors will try to illuminate the nexus between political discourse, military and securitization of health. The analysis of the political and academic discourse has found that with regard to security the most important health challenges are considered the occurrence and spread of infectious diseases, especially HIV/AIDS, and the ability to make use of biological agents as weapons. As the most important reasons why health is viewed through the lens of security are considered to be major economic losses incurred due to health crises, high mortality rates, migration, the impact of health crises on the armed forces and peacekeeping operations. The paper concluded that the armed forces play a role in the public health security through monitoring and early warning, through epidemiological and laboratory opportunities for early detection of new epidemics or pathogens, as well as through providing assistance after major natural disasters. The paper analyzes the public health and security in the Republic of Serbia, and it was concluded that it is necessary to undertake more efforts in recognizing health as a field of national security, and health risks as the risks of security.

Samoproglašena nezavisnost Kosova i priznanja njegove državnosti od strane mnogih država dovodi takozvano nezavisno Kosovo (TRK) u poziciju da se može razmatrati zajedno sa Palestinom (odnosno Palestinskom Samoupravom koju je osnovao PLO i proglasio nezavisnost dvadeset godina pre TRK (1988). Obe teritorije, njihov status i nastojanje grupa koje se predstavljaju kao zastupnici intere­sa palestinskih Arapa odnosno kosovskih Albanaca bitna je tema za izučavanje. Komparativna studija dva puta za sticanje meunaorodnog legitmiteta posebno je važna za Srbiju u procesu utvrđivanja statusa njene južne pokrajine. Janković u Ajzenhamer su posle razmatranja pojma međunarodni legitimitet koji su predstavili kao jedan od elemenata građevine novog svetskog poretka razmotrili nekoliko dimenzija međunarodnog legitimisanja dvaju entiteta. Autori su izložili hronologiju bitnu za proces, kratko razmatranje istorijskih okolnosti, pregled međunarodne situacije u geopolitičke pozicije na kojima ce nalaze navedene teritorije. U zaključnom delu navedeno je pet razlnka nzmeđu samoproglašene albanske države na Kosovu i Metohnji i od strane arapskih država proglašene države Palestine u sticanju međunarodnog legitimiteta.

Osnovni zadatak rada je da putem komparativne analize političkih sistema dve države, Kraljevine Saudijske Arabije i Islamske Republike Iran, pokuša da utvrdi na koji su način različite interpretacije islama uticale na konstituisanje njihovog političkog poretka. Autori rada prvenstveno nastoje da utvrde način na koji su vehabijska i šiitska interpretacija islamskog učenja oblikovale savremene političke institucije pomenutih država, ali takođe podrobno analiziraju islamski koncept suverenosti i fenomen verskih podela u islamu kao dva ključna preduslova konstituisanja saudijske monarhije, odnosno iranske islamske republike. U prvom delu ukratko će biti razmotren islamski koncept suvereniteta, odnosno, pitanje nosioca suverenosti u islamu i načina na koji se ta suverenost realizuje. Takođe, pozabavićemo se i najosnovnijim karakteristikama islamske šizme tj. osnovnim „linijama“ verske podele u islamskom svetu. Središnji deo rada bavi se analizom političkog uređenja Saudijske Arabije i Irana, sa posebnim akcentom na ulogu koju je tamošnja interpretacija islama odigrala u njihovom uspostavljanju, kao i na važnost koju ona danas ima za funkcionisanje i održavanje ovih poredaka. U finalnom delu biće izložen uporedni presek najbitnijih karakteristika oba sistema, sa ciljem da se što eksplicitnije naglase upravo one razlike u državnom uređenju koje su rezultat razlika u tumačenju i praktikovanju islama.

Cilj rada je da putem analize političkih institucija, kao i analize ključnih momenata moderne turske istorije, što potpunije prikaže glavne karakteristike političkog sistema Republike Turske. Takođe, autori rada analiziraju ulogu vojnog faktora u formiranju i održavanju sekularnog kursa republike, i nastoje da rasvetle suštinu aktuelnog “islamističkog” skretanja sa kemalističkog puta. U radu je prvo dat istorijski osvrt na Ataturkovu reformu i nastanak turske republike, a zatim sledi prikaz osnovnih karakteristika njenih političkih institucija. Potom autori analiziraju nekadašnju i sadašnju ulogu vojske u turskom političkom životu, kao i reformski zaokret koji je nastupio nakon pobede islamista na izborima 2002. godine. U završnom delu razmatra se pitanje da li aktuelna politika vladajuće AKP vodi većoj demokratizaciji društva, njegovoj islamizaciji ili pak dominaciji jedne partije nad svim ključnim polugama vlasti?

Partija pravde i razvoja (AKP) dominira turskom političkom scenom već više od jedne decenije. Dekada njene vladavine rasplamsala je brojne kontravepze u vezi sa stanjem demokratije u zemlji koja se na Zapadu, po pravilu, smatra najdemokratičnijom muslimanskom državom. Optužbe na račun autoritarnosti aktuelnog predsednika Redžepa Tajipa Erdogana, dovođenje partijskog vrha u vezu sa korupcijom, kao i rastući trend ograničavanja slobode medija, bacile su u zasenak neosporan doprinos vladajuće partije procesu demokratizacije turskog društva. Reč je o stavljanju omnipotentne turske armije pod kontrolu civilnih vlasti, čime je otklonjena najveća barijera ubrajanju ove države u kategoriju demokratskih sistema. Ipak, sve učestalije zamerke na aktuelnu političku situaciju u Turskoj i autoritarne trendove na Bosforu nikako ne mogu biti ignorisane, što otvara legitiman prostor za proučavanje različitih aspekata (ne)demokratičnosti savremenog turskog društva. Autori ovoga rada će svoju analizu usmeriti na izborni proces, i utvrđivanje nivoa njegove demokratičnosti, na primeru parlamentarnih izbora 2015. Autori polaze od pretpostavke da, ukoliko su, u određenom obimu, zadovoljeni kriterijumi slobodnih i poštenih izbora, Republiku Tursku možemo oceniti kao demokratsku državu, makar na minimalnom tj. izbornom nivou.