Veljko Samardžić
JEZIČKE BARIJERE U EKONOMSKOM RAZVOJU SRPSKE ZAJEDNICE NA KOSOVU I METOHIJI
Privredna aktivnost na prostoru Kosova i Metohije je nedovoljnog obima u uslovima slabih institucija i nepostojanja vladavine prava, a veliki društveni jaz predstavlja ogromnu prepreku u prevazilaženju tenzija u srpsko-albanskim ekonomskim odnosima. Ekonomska nerazvijenost srpske zajednice na KiM i njena odvojenost od šire lokalne zajednice rezultat je brojnih faktora. U ovom radu posebno je analiziran uticaj jezičkog pitanja i komunikacija na ekonomski položaj srpske zajednice i to iz dva različita aspekta. Prvo, na ekonomski položaj srpske zajednice direktno utiče masovno neprimenjivanje, inače napredne legislative privremenih institucija na KiM o pravima na upotrebu srpskog kao ravnopravnog službenog jezika. Takođe, ne treba zaboraviti ni aspekt opšte komunikacije unutar kosovskog društva u kome nepoznavanje jezika predstavlja barijeru koja intenzivno utiče na ostvarivanje socijalnih i privrednih veza. Suština i značaj razmatranja ove teme jeste u olakšavanju svakodnevnog života manjine, kao i ekonomski razvoj i normalizacija odnosa koja je moguća kroz promenu jezičkih politika sa obe strane. Trenutno ne postoje zapisi niti radovi na ovu temu. Istraživanjem relevantnog uzorka na tom prostoru i metodom analize dolazi se do jasnih zaključaka koji omogućavaju da se otklone sumnje da duboka podeljenost srpsko-albanskih odnosa neće moći biti prevaziđena ukoliko ne dođe do međusobnog uvažavanja jezičkih prava sa jedne i podsticajem učenja jezika okruženja, sa druge strane. Paradoksalna situacija u kome većinsko albansko stanovništvo značajnije govori srpski jezik (uz jasno dokazanu tendenciju pogoršanja stanja usled generacijskih smena), za razliku od srpske zajednice koja gotovo da ne govori albanski jezik, ima svoje implikacije na opšti nivo integracija, a posebno na privrednu razmenu u kosovskom društvu. Cvi uočeni parametri govore da je neophodan drugačiji pristup u prevazilaženju ovog izazova.