Slobodan Nićin

Prikaz knjige: Kiril Ševčenko, Lužičkosrpsko pitanje i Čehoslovačka 1945-1948, Centar akademske reči, Šabac, 2017.

U radu se razmatraju socioekonomska situacija i razvoj opština u Federaciji BiH. U obzir su uzeti odgovarajući socioekonomski pokazatelji u koje spadaju prosečna neto plata stanovnika, pokrivenost uvoza izvozom, udeo aktivnog u ukupnom stanovništvu, udeo stanovnika sa visokim i višim obrazovanjem kod nezaposlenog stanovništva, izvoz po glavi stanovnika i pokrivenost stanovništva zdravstvenim osobljem. Kao osnovni pokazatelj razvijenosti opština uzet je indeks razvijenosti opština izveden na bazi nekoliko promenljivih (stepen nezaposlenosti, stepen zaposlenosti, udeo učenika u stanovništvu, BDP i indeks odsutnosti stanovništva). Da bi se utvrdilo koji od navednih relevantnih promenljivih u najvećoj meri objašnjavaju vrednost ovog indeksa korišćen je metod diskriminacione analize. Izvršena je klasifikacija opština prema stepenu razvijenosti. Dobijeni rezultati ukazuju na heterogenost opština Federacije BiH u pogledu razvijenosti.

Evropske države se danas susreću sa najvećim nekontrolisanim prilivom izbeglica u svojoj novijoj istoriji. Sukobi koji se odvijaju u državama Severne Afrike, Bliskog istoka i Centralne Azije, primorali su milione ljudi da se pokrenu. Kao posledica toga, usledila je masovna migracija duž „balkanske rute“ i Mediterana, koja nije zabeležena još od Drugog svetskog rata. Uzroci koji su doveli do eksplozije migrantske krize u 2015. godini su različiti. U njih ubrajamo beg od ratnih razaranja, potragu za boljim životom, beg od različitih vidova terorizma i ekstremizma i sl. Za najpoželjniju destinaciju, određene su visokorazvijene zemlje Evropske unije. Budući da se ovaj rad bavi posledicama migrantske krize na ekonomiju Srbije, najpre će biti objašnjena razlika između termina „izbeglička“ i „migrantska“ kriza, kao i uzroci njenog izbijanja. Na samom kraju, biće predstavljena procena uticaja aktuelne migrantske krize na nacionalnu ekonomiju sa aspekta fiskalnog uticaja i tržišta rada.

Podzastupljenost žena u političkom životu predstavlja globalni problem. Rodna ravnopravnost, kao bitan preduslov izgradnje demokratskog društva, podrazumeva jednako učešće žena i muškaraca u svim oblastima javnog života. Integracija rodnog aspekta u ključne političke tokove, značajan je deo procesa demokratizacije Srbije. Iako je učešće žena u političkom životu Srbije u poslednjih nekoliko godina poraslo, one i dalje zauzimaju niže i manje uticajne pozicije u odnosu na muškarce. Budući da intenzitet složenog procesa demokratizacije zavisi od konsenzusa političkih elita o neophodnosti reforme, u radu će biti predstavljen određen broj političkih faktora neophodnih za unapređenje položaja žena u javnom životu. Kako ostvarivanje jednakih radnih prava i eliminisanje svih oblika diskriminacije doprinosi razbijanju uobičajenih rodnih stereotipa, s pra-vom možemo da zaključimo da je upravo nivo emancipacije žena jedan od glavnih pokazatelja demokratičnosti društva.

U radu je dat osvrt na različite aspekte procesa globalizacije sa ciljem da se sagleda njihov uticaj na oblikovanje privatnog prava. Uporednopravnim metodom, uz sintetički pristup aktuelnim društvenim pitanjima u Evropi i svetu, identifikovane su i analizirane pojedine promene na razvojnom putu privatnog prava. Među njima svakako je najznačajniji proces ujednačavanja prava, odnosno zbližavanje angloameričkog i evropskog kontinentalnog pravnog sistema. Savremeni društveni procesi uslovljavaju ekspanziju autonomnih pravila, kao oblika društvene samoregulacije. Suprotno ovome, usled ekonomskih i socijalnih problema, migrantske krize i suočavanja sa brojnim ekološkim izazovima dolazi do jačanja državnog intervencionizma u različitim sferama društvenog života. Uvođenje instituta ustavne žalbe omogućava postepenu konstitucionalizaciju privatnog prava i sve veći prodor javnog prava domen privatnog. Generalno, privatno pravo i njegovi instituti nalaze se u fazi transformacije i velikih iskušenja. Zato je njegovu dalju sudbinu teško predvideti, usled složenih društvenih previranja na prostoru Evrope i krize u integrativnom procesu.