Miloje Zdravković
UZROCI PRVIH SUKOBA SRBA I ALBANACA KROZ ISTORIJU
Od perioda nastanka prvih nacionalnih država u XIX veku, odnose dva najmnogoljudnija naroda na Balkanu, Srba i Albanaca, karakterišu sukobi koji su rezultat suštinskih razlika, verske, kulturološke i tradicionalne prirode. Razlike i nejednakosti koje iz njih proističu, su nastali prevashodno kao posledica islamizacije Albanskog stanovništva tokom XVII veka i uspostavljanja sistema dominacije jedne nacije nad drugom, kao osnovnog principa na kojem se zasnivao suživot u Otomanskom carstvu. Takva nejednakost je doprinela masovnom iseljavanju Srba sa Kosova i Metohije i njihovoj delimičnoj islamizaciji pri čemu su uspostavljene razlike, prisutne i u sadašnjosti, koje presudno utiču na intenzitet sukoba u budućnosti. U radu izdvajamo prelomne događaje koji su suštinski opredelili i uticali na uspostavljanje postojećih razlika i razvoja budućih odnosa između dva naroda Srba i Albanaca, a to su: 1) masovna islamizacija albanskih plemena tokom XVII veka; 2) preuzimanje pozicije Velikog vezira od strane Albanaca na Porti i 3) Velika seoba Srba sa Kosova i Metohije. Rezultate rada zaokružujemo konstatacijom da su novouspostavljene kulturološke i socijalne razlike između Srba i Albanaca značajno uticale na intenzitet i trajanje budućih sukoba, dok je podrška treće strane imala odlučujući uticaj na konačni rezultat konflikta.