Miljan Milisavljević

Rad predstavlja kritičku analizu stanja demokratije danas, posebno onih koje smo mi nazvali krhke demokratije. U prvom delu rada istakli smo najznačajnije karakteristike, kao i razloge njihovih slabih institucija. Kao najbitnija odlika, po našem mišljenju, je njihova politizacija. Takođe, utvrdili smo sam izvor politizacije institucija, a koji se nalazi u političkim partijama. Pokazali smo da su one najvažniji politički akter u krhkim demokratijama, preko kojih politička elita ima kontrolu nad čitavim društvom. Na primerima učenja Simon Veil i Roberta Gudina pokazali smo dva dijametralno suprotna stava o ulozi partija u demokratskom društvu. Pokazali smo da nedemokrtaskim delovanjem partija u društvima krhkih demokratija dovodi do fenomena ''zarobljene države''. U drugom delu rada dali smo svoj predlog kvalitativnog prevazilaženja stanja u krhkim demokratijama. On bi se ogledao u tome da građani treba da na principima deliberativne demokratije prvo utvrde agendu prioritetnih problema koji opterećuju društva krhke demokratije, a onda i da daju predloge za njihovo rešavanje. Po našem mišljenju najbolji način da se to postigne bio bi istinska institucionalizacija deliberativne demokratije.

Rad predstavlja kritičku analizu stanja demokratija danas, posebno onih koje smo mi nazvali krhke demokratije. U prvom delu rada istakli smo najznačajnije karakteristike krhkih demokratija, kao i razloge njihovih slabih institucija. Kao najbitnija odlika, po našem mišljenju, je njihova politizacija. Takođe, utvrdili smo i sam izvor politizacije institucija, a koji se nalazi u političkim partijama. Pokazali smo da su one najvažniji politički akter u krhkim demokratijama, preko kojih politička elita ima kontrolu nad čitavim društvom. Na primerima učenja Simone Vej i Roberta Gudina pokazali smo dva dijametralno suprotna stava o ulozi partija u demokratskom društvu. Istakli smo da nedemokratsko delovanje partija u društvima krhkih demokratija dovodi do fenomena ''zarobljena država''. U drugom delu rada dali smo svoj predlog kvalitativnog prevazilaženja stanja u krhkim demokratijama. On bi se ogledao u tome da građani treba da na principima deliberativne demokratije prvo utvrde agendu prioritetnih problema koji opterećuju društva krhke demokratije, a onda i da daju predloge za njihovo rešavanje. Po našem mišljenju najbolji način da se to postigne bila bi istinska institucionalizacija deliberativne demokratije. Rad je teorijskog karaktera i blisko je povezan sa političkom teorijom, posebno iz oblasti konsolidacije demokratije. Kao glavne metode koriste se analiza sadržaja i komparativni metod.

U našem radu ukazali smo na neke probleme sa kojima se suočava teorija deliberativnih sistema, ali smo isto tako pokušali da ponudimo i određena rešenja za njih. Pre toga smo ukratko prikazali dosadašnji razvoj teorije deliberativne demokratije, odnosno tri njene faze. Zatim smo istakli osnovne karakteristike teorije deliberativnih sistema, kao treće faze u njenom razvoju, oslanjajući se na reprezentativni esej Džejn Mensbridž i saradnika. Dalje smo detektovali konkretne probleme teorije deliberativnog sistema, kao što je odnos deliberativne demokratije i javne sfere, kao i problem odnosa deliberativne demokratije i uključivanja i predstavljanja građana unutar deliberativnog procesa. Po našem mišljenju ključni razlog za nastanak teorije deliberativnog sistema je nemogućnost teorije deliberativne demokratije da prevaziđe realne prepreke unutar demokratskog društva, kao i problem predstavljanja. Sa tim u vezi istakli smo Bomanov pokušaj rešenja problema predstavljanja unutar teorije deliberativnog sistema, kao i alternativne pristupe teoriji deliberativnog sistema Ovena i Smita. Na kraju smo izneli svoje viđenje gorepomenutih problema teorije deliberativnih sistema i njihovih rešenja tako što smo istakli neophodnost da se fokus sa deliberativnog sistema premesti na deliberativnu praksu građana, tako što bi insistirali na jačanju njihovih deliberativnih kapaciteta i zauzimanju deliberativnog stava.