Mihajlo Popović
SRBI NA ISTORIJSKOJ NIZBRDICI
Srpski narod je poslednjih godina prošlog veka doživeo poraze u građapskom ratu na tlu bivše Jugoslavije i u sukobu sa tzv. međunarodnom zajednicom, u stvari sa vladama SAD i evropskih država, članica NATO pakta. On je kažnjen kao agresor višemesečnim, besprimernim vazdušnim bombardovanjem i oduzimanjem jednog dela njegove teritorije, Kosova i Metohije, koje je stavljeno pod međunarodni protektorat. I to se desilo narodu, koji se u tom istom veku, u dva svetska rata 1914. i 1941. godine, borio na strani saveznika, istih onih država koje su ga krajem prošlog stoleća proglasili agresorom i prema njemu se poneli krajnje surovo.
DRUŠTVENI DETERMINIZAM, TOTALITARNI SISTEMI I PROCESI GLOBALIZACIJE
Pored objektivne strane, društveni determinizam ima i subjektivnu stranu u koju je uključeno relativno slobodno delovanje društvenih aktera, tzv. istorijskih ličnosti i drugih uticajnih grupa i pojedinaca. Uspešnost društvenih pokreta i drugih ljudskih akcija zavisi i od točnosti ideja i shvatanja od kojih pokreti polaze i teže da ih ostvare. Dva oblika totalitarizma, fašizam i socijalizam, kao društveni pokreti polazili su od manjeviše pogrešnih doktrina. Zato su ovi društveni pokreti bili neuspešni i iz njih nastali društveni sistemi bili su nestabilni i istorijski kratkotrajni. Fašizam i socijalizam, kao partijske diktature, morale su se održavati prvenstveno političkom i vojnom silom. Pored karaktera opštih ciljeva fašizam i socijalizam se bitno razlikuju i po tome da li dominira spoljna agresivnost prema drugim narodima (fašizam), ili preovlađuje unutrašnja agresivnost prema unutrašnjem, klasnom neprijatelju (socijalizam). Sociolozi polaze od teorije verovatnoće i mogućnosti različitih društvenih scenarija u predviđanju budućih modela svetske raspodele moći (prevlast jedne supersile, “hegemonija bez hegemona”, verovatnoća izbijanja novih svetskih ratova). Najkrupnije greške sadašnje američke vlade koje se u radu posebno analiziraju, objašnjavaju se delimično i kao posledica opadanja američke privrede i njenog ukupnog uticaja na svetska zbivanja. Sve veće i češće pogreške američke spoljne politike su posledica ne samo nestanka druge velike sile, Sovjetskog Saveza, nego i porasta političke nervoze američke elite zbog slabljenja njenog ukupnog uticaja na svetska kretanja.