Goran Vukadinović
BELA KNЈIGA ODBRANE FRANCUSKE REPUBLIKE 2013. GODINE - FRANCUSKA U NATO I EU
Republika Francuska, kolevka moderne ideje o ujedinjenju Evrope, zasnovane na potrebi za međusobnim ekonomskim povezivanjem, zajedničkim vrednostima i trajnom miru, danas predstavlja aktivnog člana i držav u nosioca političke moći i uticaja Evropske Unije i NATO-a. Pored toga što se evropsko ujedinjenje ponekad smatra kao opšta nužnost zapadnog sveta, Francuska je ipak tražila načine za uspostavljanje samostalne Evrope čije bi se mišljenje ravnopravno uvažavalo na međunarodnoj sceni. Kroz prizmu Hladnog rata i bipolarnih međunarodnih odnosa tražio se način, model ujedinjenja, koji bi sprečio dalja sukobljavanja na evropskom kontinentu, uz uporedno jačanje evro-atlanskog savezništa i ekonomskih odnosa. Primarni cilj svih evropskih saveznika je bio okupljanje radi stabilizacije ekonomskih i političkih prilika u ratom porušenoj Evropi. S porastom uticaja, ekonomske i političke moći Nemačke, koja je prošla kroz godine oslobađanja balasta krivice i ukupnog nasleđa iz Drugog svetskog rata, došlo je i do pomeranja težišta moći u ujedinjenoj Evropi ka zvaničnom Berlinu, na osovini Pariz-Berlin (Bon). Ipak, u duhu nekada velike kolonijalne i svetske sile, Francuska aktivno prati i meri bezbednosne promene i aktivno traži svoje mesto u međunarodnim odnosima. Danas je francuska država i dalje okosnica moderne Evrope i Evropske Unije. Usvajanjem krovnog doktrinarnog dokumenta „Bele knjige odbrane, 2013. godine“, Francuska je javno iznela svoje viđenje međunarodnih političkih i vojnih prilika, kao i razumevanje sopstvene uloge u regionalnim, evropskim i međunarodnim odnosima. Prvenstveni cilj ovog istraživanja jeste prikaz pogleda Francuske (političke elite) na sopstvene pozicije u okvirima Evropske Unije i NATO kroz poslednji usvojeni doktrinarni dokument, „Belu knjige odbrane, 2013. godine“ u periodu od 2013-2018. godine.
UZROCI PRVOG SVETSKOG RATA IZ UGLA FRANCUSKE REPUBLIKE
Savremene tendencije za revizijom uzroka Prvog svetskog rata navode na preispitivanje sopstvene istorije svake pojedinačne nacije, učesnice ovog, do tada najvećeg sukoba u istoriji čovečanstva. Poredeći istorijsku interpretaciju i nacionalno poimanje uzroka i odgovornosti za izazivanje Velikog rata u savremenim državama, nekadašnjim članicama Antante i Trojnog saveza, lako uočavamo jasne razlike i prikrivanje ili čak odbijanje sopstvene negativne uloge u presudnim događajima. Pokušaj ovog rada je sagledavanje u kojoj meri su promene globalne politike i konsekventne svesti epohe uticale na viđenja Prvog svetskog rata i tumačenja njegovih posledica, uzroka i povoda iz ugla Francuske Republike. Izmenjena stvarnost je nužno otvorila nova istorijska pitanja i nove teme u analiziranju prošlosti, koje su neki prepoznali kao dalje širenje istorijskog horizonta, a drugi kao političke revizije i manipulaciju istorijskom istinom. Ipak, tumačenja uzroka rata i danas, kao i pre jednog veka, reflektuju postojanje gotovo identičnih interpretatitvnih okvira koji snažno utiču na definisanje savremenih političkih praksi i njihovih ideoloških korena. Navedeni zaključak je posledica činjenice da je najvažnije nasleđe Prvog svetskog rata, dominacija nacionalnog principa i proklamacija nacionalnih država kao ključnog subjekta globalne politike. Upravo stoga, tumačenja rata koji je prvi u istoriji dobio epitet „svetski“ posmatrana iz nacionalne perspektive otvaraju brojne teme i ukazuju na mnoge dileme, ali ne mogu biti pravilno sagledana bez razumevanja univerzalnog konteksta u kome je rat počeo, bio vođen i do danas tumačen. Verujemo da je viđenje Francuske Republike ostalo na istom stanovištu kao i pre sto godina uz drugačiju percepciju srpske nacionalne istorije.