Dušan S. Rakitić
BUDUĆNOST KONKORDATA U SVETLU TENDENCIJA RAZVOJA MEĐUNARODNOG I PRAVA EVROPSKE UNIJE
Cilj rada je da pruži elemente za procenu u kojoj meri prostor za primenu konkordata, kao osobenog međunarodno-pravnog instrumenta regulacije odnosa države i Rimokatoličke crkve, može da bude očuvan, sužen ili proširen, s obzirom na ključne tendencije u razvoju kako međunarodnog prava, tako i prava Evropske unije. Kao preduslov za ispunjenje navedenog cilja, u radu je predstavljen pojam konkordata, u njegovoj istorijskoj i strukturnoj dimenziji. Zaključci su zasnovani na doktrinarnim, empirijskim i argumentima zasnovanim na funkcionalnoj projekciji razvoja međunarodnog prava i prava Evropske unije. U toku 19-og i posebno 20-og veka, praktični i teorijski pojam konkordata je evoluirao. Nakon Drugog vatikanskog sabora odnos države i crkve opisuje se kao sana cooperatio međusobno nezavisnih i autonomnih subjekata, sa zajedničkim ciljem punog moralnog i društvenog razvoja pojedinca. Preduslov takvog razvoja su verska sloboda pojedinca i crkve. U slučaju dalje konstitucionalizacije međunarodnog prava primenljivost konkordata ne bi trebalo da bude umanjena. Ukoliko dođe do obrnutog procesa, fragmentacije, granica primenljivosti konkordata bi bilo napuštanje osnovnih standarda verske tolerancije. U slučaju daljeg jačanja EU kao političke zajednice, hrišćanstvo će biti priznato kao zajednički imenitelj tradicionalnog identiteta naroda koji čine EU, a uloga religije u javnom životu osigurana. Mehanizmi zaštite osnovnih sloboda trebalo bi da spreče pojavu diskriminacije, kao i gubitak lojalnosti pripadnika drugih denominacija i vera, kao i ateista.